PGS.TS Trương Tuyết Mai - Ảnh: GIA HÂN
Ngày 24-11, Ủy ban Văn hóa, Giáo dục phối hợp với Quỹ Nhi đồng Liên Hiệp Quốc (UNICEF) tổ chức hội thảo góp ý Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt về áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với đồ uống có đường, phòng chống thừa cân,
Chuyên gia Đỗ Hồng Phương - Ảnh: GIA HÂN
Số liệu tại hội thảo cho thấy tổng tiêu thụ nước ngọt ở Việt Nam tăng nhanh từ 1,59 tỉ lít năm 2009 lên 6,67 tỉ lít năm 2023.
Chuyên gia dinh dưỡng Đỗ Hồng Phương chỉ rõ hiện tình trạng thừa cân, béo phì ở trẻ em đã gia tăng ở Việt Nam. Trong đó nhóm trẻ 5-19 tuổi, tỉ lệ thừa cân, béo phì đã tăng từ 8,5% (2010) lên 19% (2020), riêng khu vực thành thị 26,8%.
Cao hơn tỉ lệ trung bình của khu vực Đông Nam Á (17,3%). Cao hơn tỉ lệ tại các quốc gia có mức thu nhập thấp và trung bình của khu vực (13,4% tại Campuchia; 16,6% tại Lào; 14,1% tại Myanmar; 14,5% tại Philippines; 18,0% tại Indonesia).
Bà Phương cho rằng nếu không có các can thiệp hiệu quả, kịp thời, ước tính đến năm 2030 gần 2 triệu trẻ em trong độ tuổi 5 - 19 tuổi bị thừa cân, béo phì.
Quang cảnh buổi hội thảo - Ảnh: GIA HÂN
Đánh thuế tiêu thụ đặc biệt với đồ uống có đường là phù hợp?
Bà Đỗ Hồng Phương nhấn mạnh cần các biện pháp đồng bộ ngăn chặn thừa cân béo phì, trong đó có đánh thuế đồ uống có đường. Bà nói WHO khuyến nghị áp dụng biện pháp đánh thuế và giá nhằm giảm tiêu thụ đường.
Bà dẫn lại nghiên cứu của Đại học Y tế cộng đồng Hà Nội năm 2022 cho thấy đánh thuế đồ uống có đường ở Việt Nam sẽ mang lại lợi ích.
Cụ thể, khuyến khích giảm tiêu thụ đồ uống có đường, giảm thừa cân, béo phì, giảm nguy cơ mắc các bệnh liên quan chế độ ăn, có thể tiết kiệm hơn 600 tỉ đồng chi phí y tế trực tiếp điều trị bệnh tiểu đường type 2. Đồng thời cần truyền thông thay đổi hành vi thực hành ăn uống...
TS Nguyễn Huy Quang, nguyên vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Y tế), cho rằng lần đầu tiên đồ uống có đường được đưa vào Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt là tiến bộ.
Ông nói không phải bây giờ mới đề xuất đánh thuế tiêu thụ đặc biệt với đồ uống có đường mà từ năm 2012 việc này đã được đặt ra nhưng chưa thực hiện được do các bằng chứng, chứng minh hạn chế. Hiện nay các căn cứ đã rõ ràng, đủ điều kiện thực hiện...
Nhiều đại biểu Quốc hội bày tỏ đồng tình đánh thuế tiêu thụ đặc biệt với đồ uống có đường. Song một số ý kiến đề nghị làm rõ có phải đường là nguyên nhân chính dẫn đến béo phì không.
Đồng thời đặt vấn đề tại sao lựa chọn tỉ lệ 5g/100ml mà không phải tỉ lệ khác hay các loại sản phẩm đồ uống sử dụng đường tự nhiên từ hoa quả có bị áp thuế này không?
Bên cạnh đó, hiện các nhà sản xuất chuyển sang đồ uống không đường nên đề nghị cần có nghiên cứu thêm về các sản phẩm này.
Tranh luận kịch liệt về áp thuế tiêu thụ đặc biệt với đồ uống có đường
