Quốc hội thông qua 4 dự luật sáng ngày 26-11 - Ảnh: GIA HÂN
Sáng 26-11, với đa số đại biểu tham gia biểu quyết tán thành, Quốc hội đã thông qua 4 dự luật gồm: Trình Quốc hội luật mở rộng đối tượng bị dẫn độĐại biểu: Thu hồi tài sản khi dẫn độ tội phạm Việt Nam bỏ trốn ra nước ngoài thế nào?Đề xuất liên quan yêu cầu 'không tử hình' tội phạm bị dẫn độ
Quy định cụ thể cơ quan có thẩm quyền, cơ chế giao quyền và nơi giữ người trước khi dẫn độ
Luật Dẫn độ được thông qua gồm 4 chương, 45 điều.
Trong đó có điều riêng quy định về giữ người trong trường hợp khẩn cấp trước khi có yêu cầu dẫn độ.
Theo đó, trường hợp nước ngoài yêu cầu Việt Nam giữ người trong trường hợp khẩn cấp trước khi có yêu cầu dẫn độ theo quy định tại điều ước quốc tế về dẫn độ mà Việt Nam và nước đó cùng là thành viên, thì Bộ Công an kiểm tra tính hợp lệ của văn bản yêu cầu giữ người theo quy định tại điều ước quốc tế đó.
Trường hợp văn bản yêu cầu giữ người hợp lệ, Bộ Công an chuyển ngay cho cơ quan công an có thẩm quyền quyết định giữ người và đưa vào cơ sở lưu trú theo quy định.
Thời hạn giữ người và nội dung văn bản yêu cầu giữ người trong trường hợp khẩn cấp trước khi có yêu cầu dẫn độ được thực hiện theo quy định tại điều ước quốc tế đó.
Trường hợp nước ngoài yêu cầu Việt Nam giữ người trong trường hợp khẩn cấp trước khi có yêu cầu dẫn độ mà Việt Nam và nước đó không cùng là thành viên của điều ước quốc tế về dẫn độ thì Bộ Công an kiểm tra tính hợp lệ của văn bản yêu cầu giữ người theo quy định.
Trường hợp văn bản yêu cầu giữ người hợp lệ, Bộ Công an chuyển ngay cho cơ quan công an có thẩm quyền quyết định giữ người và đưa vào cơ sở lưu trú theo quy định.
Thời hạn giữ người trong trường hợp khẩn cấp là 45 ngày kể từ ngày đưa vào cơ sở lưu trú.
Báo cáo giải trình, tiếp thu trước khi Quốc hội thông qua, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho hay có ý kiến cho rằng việc giữ người trong trường hợp khẩn cấp liên quan đến quyền con người và thể hiện trách nhiệm của Việt Nam trong hợp tác quốc tế nên quy định cụ thể hơn về các cơ quan có thẩm quyền, cơ chế giao quyền.
Cùng với đó, quy định về nơi giữ người trong trường hợp khẩn cấp để bảo đảm tính khả thi, đồng thời giao Bộ trưởng Bộ Công an hướng dẫn về nội dung của quyết định giữ người, chế độ và công tác quản lý đối với người bị giữ trong thời gian giữ tại các cơ sở lưu trú.
Tiếp thu ý kiến, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo bổ sung các nội dung nêu trên vào luật.
Phù hợp với tập quán quốc tế
Luật Dẫn độ cũng có điều riêng quy định về các trường hợp có thể bị dẫn độ. Cụ thể:
Người có thể bị dẫn độ là người có hành vi phạm tội mà pháp luật Việt Nam và pháp luật nước ngoài quy định hình phạt tù có thời hạn từ 1 năm trở lên, tù chung thân hoặc tử hình hoặc đã bị tòa án của nước yêu cầu dẫn độ xử phạt tù mà thời hạn chấp hành hình phạt tù đối với người đó còn lại ít nhất 6 tháng.
Hành vi phạm tội của người được quy định nêu trên không nhất thiết phải thuộc cùng một nhóm tội hoặc cùng một tội danh, các yếu tố cấu thành tội phạm không nhất thiết phải giống nhau hoàn toàn theo quy định của pháp luật Việt Nam và pháp luật nước ngoài.
Trường hợp nước ngoài yêu cầu dẫn độ liên quan đến người có nhiều hành vi phạm tội, trong đó mỗi hành vi cấu thành một tội phạm theo pháp luật Việt Nam và pháp luật nước ngoài và có ít nhất một hành vi đáp ứng được các điều kiện nói trên, Việt Nam có thể đồng ý dẫn độ người đó. Trường hợp Việt Nam là nước yêu cầu dẫn độ, Bộ Công an đề nghị cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài đồng ý dẫn độ với các trường hợp tương tự.
Trường hợp hành vi phạm tội của người được quy định nêu trên xảy ra ngoài lãnh thổ của Việt Nam, việc dẫn độ người đó có thể được thực hiện nếu pháp luật Việt Nam quy định hành vi đó là hành vi phạm tội.
Báo cáo giải trình, tiếp thu trước khi Quốc hội thông qua, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho hay có ý kiến đề nghị nâng ngưỡng hình phạt tối thiểu từ 2 năm tù trở lên để bảo đảm hiệu quả hợp tác tư pháp quốc tế.
Mặt khác tránh lãng phí nguồn lực hành chính cho vụ việc nhỏ, đồng thời thể hiện chính sách nhân đạo, chỉ dẫn độ đối với những hành vi thật sự nghiêm trọng, gây nguy hiểm cho xã hội.
Về điều này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng quy định ngưỡng hình phạt tối thiểu từ 1 năm tù trở lên như dự luật được kế thừa từ Luật Tương trợ tư pháp hiện hành.
Quy định này cũng phù hợp với tập quán quốc tế và cam kết trong các hiệp định về dẫn độ mà Việt Nam đã ký kết, nhằm đảm bảo khả năng hợp tác linh hoạt, kịp thời trong nhiều vụ việc và không giới hạn ở các hành vi phạm tội nghiêm trọng.
Bộ trưởng Bộ Công an chủ trì, phối hợp quy định chi tiết việc chuyển đổi hình phạt tù
Luật Tương trợ tư pháp về dân sự thông qua gồm 4 chương, 38 điều; Luật Tương trợ tư pháp về hình sự có 4 chương, 42 điều và Luật Chuyển giao người đang chấp hành án phạt tù thông qua gồm 4 chương, 48 điều.
Theo Luật Chuyển giao người đang chấp hành án phạt tù, Bộ Công an là cơ quan trung ương của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam về chuyển giao người đang chấp hành án phạt tù.
Bộ trưởng Bộ Công an chủ trì, phối hợp với Chánh án Tòa án nhân dân tối cao và Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao quy định chi tiết.
Về vấn đề này, Chủ nhiệm Hoàng Thanh Tùng cho biết có ý đề nghị cân nhắc quy định giao Bộ trưởng Bộ Công an chủ trì, phối hợp với Chánh án Tòa án nhân dân tối cao và Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao quy định chi tiết chưa phù hợp và không cần thiết.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng việc chuyển đổi hình phạt tù là vấn đề phức tạp, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền của người đang chấp hành án phạt tù, trong khi chính sách hình sự của Việt Nam với các nước có nhiều điểm khác biệt.
Do đó Ủy ban đề nghị giữ nguyên quy định để bảo đảm quy định luật khả thi, ổn định, thuận lợi khi áp dụng, phù hợp với yêu cầu đổi mới tư duy xây dựng pháp luật.
Trình Quốc hội luật mở rộng đối tượng bị dẫn độ
