Xây lộ trình chuyển đổi xanh cho 5 khu công nghiệp trọng điểm
Ngày 29/7, Viện Nghiên cứu phát triển Tp.HCM tổ chức Hội thảo Tham vấn Lộ trình chuyển đổi xanh các khu công nghiệp tại Tp.HCM hướng tới Net Zero.
Tại đây, cuộc tham vấn xây dựng lộ trình chuyển đổi các khu công nghiệp trọng điểm thành mô hình phát thải ròng bằng không (Net Zero Industrial Parks - NZIPs) tập trung vào năm khu công nghiệp lớn gồm: Khu Công nghệ cao Sài Gòn, Khu chế xuất Tân Thuận, Khu công nghiệp Tân Tạo, Hiệp Phước và Đông Nam.
Đây là những khu vực đang tiêu thụ trên 70% tổng năng lượng công nghiệp của Tp.HCM và thu hút phần lớn lực lượng lao động ngành sản xuất.
Phát biểu tại Hội thảo, ông Trần Thanh Bình, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển Tp.HCM cho biết, Tp.HCM đang từng bước hiện thực hóa chiến lược công nghiệp bền vững bằng việc khởi động lộ trình NZIPs.
Đây là bước đi then chốt nhằm vừa giảm tác động đến môi trường, vừa nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trong bối cảnh toàn cầu chuyển dịch sang tiêu chuẩn sản xuất xanh.
Ông Trần Thanh Bình, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển Tp.HCM phát biểu tại chương trình.
Trên thực tế, Tp.HCM đã có những bước thử nghiệm đầu tiên với mô hình khu công nghiệp sinh thái tại KCN Hiệp Phước, huyện Nhà Bè.
Sau hơn 2 năm triển khai dự án thí điểm với sự hỗ trợ của Tổ chức Phát triển công nghiệp Liên Hợp Quốc (UNIDO), hơn 30 doanh nghiệp trong khu công nghiệp đã tham gia đánh giá hiệu quả tài nguyên, sản xuất sạch hơn và đề xuất gần 300 giải pháp kỹ thuật.
Dự án mang lại kết quả đáng ghi nhận với gần 23.000 tấn CO₂ được cắt giảm mỗi năm và khoảng 66 tỷ đồng chi phí sản xuất được tiết kiệm thông qua việc tiết giảm điện, nước và nguyên liệu.
Không chỉ dừng ở tiết kiệm năng lượng, KCN Hiệp Phước còn thúc đẩy các hoạt động cộng sinh công nghiệp, trong đó chất thải từ doanh nghiệp này có thể trở thành nguyên liệu đầu vào cho doanh nghiệp khác. Mô hình này mở ra hướng đi mới cho phát triển kinh tế tuần hoàn trong khu công nghiệp, đồng thời góp phần giảm lượng chất thải rắn và ô nhiễm môi trường.
Trong khi đó, tại Khu Công nghệ cao Tp.HCM (SHTP), chính quyền Thành phố đang triển khai đồng thời 2 hướng chuyển đổi, chuyển đổi xanh và chuyển đổi số, gọi chung là mô hình "chuyển đổi kép".
Đây là khu vực được định hướng trở thành đô thị khoa học - công nghệ, đóng vai trò trung tâm đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững cho cả vùng Đông Nam bộ.
Hướng tới Net Zero vào 2050
Theo bà Trang Nguyễn, Giám đốc chương trình hợp tác quốc tế của Climateworks Centre, SHTP là nơi lý tưởng để thử nghiệm các mô hình khu công nghiệp phát thải thấp, nhờ hạ tầng công nghệ tốt, sự hiện diện của các doanh nghiệp FDI lớn và tầm nhìn phát triển lâu dài.
Việc kết hợp các giải pháp như sử dụng năng lượng tái tạo, quản lý năng lượng thông minh, thiết kế công trình xanh, ứng dụng công nghệ giám sát khí thải, cùng với thúc đẩy khởi nghiệp xanh... đang được kỳ vọng sẽ giúp khu công nghệ cao trở thành hình mẫu cho chuyển đổi công nghiệp trên cả nước.
Bà Anna Skarbek, Giám đốc điều hành Climateworks Centre chia sẻ tại chương trình.
Theo bà Anna Skarbek, Giám đốc điều hành Climateworks Centre, việc chuyển đổi các khu công nghiệp hiện hữu sang mô hình phát thải ròng bằng không là chìa khóa để Tp.HCM gia tăng khả năng tiếp cận thị trường quốc tế và duy trì vị thế cạnh tranh xuất khẩu trong tương lai.
Việc áp dụng các tiêu chuẩn sản xuất xanh đang trở thành yêu cầu bắt buộc tại nhiều thị trường lớn như châu Âu, Hoa Kỳ, do đó, doanh nghiệp cần hành động sớm để không bị tụt lại phía sau.
Tuy nhiên, lộ trình này không ít thách thức. Tp.HCM đang phải đối mặt với nhiều rào cản về pháp lý, thiếu đồng bộ trong quy định về tái sử dụng chất thải giữa các doanh nghiệp, cũng như hạn chế về vốn đầu tư và nguồn nhân lực kỹ thuật phục vụ cho quá trình chuyển đổi.
Việc cộng sinh công nghiệp cũng gặp khó do hiện chưa có quy định rõ ràng về các danh mục chất thải có thể tái sử dụng và quy trình chuyển giao giữa các bên.
Bà Anna Skarbek đánh giá cao tiềm năng chuyển đổi công nghiệp xanh của Tp.HCM, khẳng định Thành phố đã có nền tảng vững chắc về kiến thức môi trường, phát thải và năng lượng.
Tuy nhiên, theo bà, để đạt được mục tiêu phát thải ròng bằng 0, cần kết nối các yếu tố hiện có thành một gói giải pháp tích hợp gồm chính sách, tài chính, công nghệ và nguồn nhân lực.
Bà nhấn mạnh vai trò của các nhóm thiết kế công nghiệp trong việc thử nghiệm - học hỏi - nhân rộng giải pháp, và kêu gọi mở rộng tiếng nói từ nhiều lĩnh vực trong quá trình hoạch định chính sách.
“Chúng tôi rất hào hứng được đồng hành cùng các bạn. Tp.HCM đang sở hữu hệ sinh thái sẵn sàng bứt phá, và chúng tôi tin tưởng Thành phố có thể đi đầu trong mô hình khu công nghiệp không phát thải tại Việt Nam", bà Anna Skarbek nhấn mạnh.
Toàn cảnh hội thảo.
Lộ trình chuyển đổi các khu công nghiệp trọng điểm thành mô hình phát thải ròng bằng không (Net Zero Industrial Parks - NZIPs) tại Tp.HCM đang được kỳ vọng sẽ đóng vai trò đầu tàu trong thực hiện các cam kết quốc gia về phát thải ròng bằng không vào năm 2050, đồng thời góp phần xây dựng mô hình sản xuất hiện đại, thân thiện với môi trường và gắn kết chặt chẽ với đổi mới sáng tạo.
Công nghệ quản lý năng lượng là "chìa khóa" cho Net-Zero vào năm 2050
