Tranh cãi bản quyền âm nhạc: Thực thi ở Việt Nam vẫn tù mù

Tranh cãi giữa Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam (VCPMC) và BH Media là ví dụ cho những tồn đọng trong việc thực thi bản quyền âm nhạc ở Việt Nam hiện nay.
bản quyền âm nhạc - Ảnh 1.

Theo BH Media, một trong những ca khúc bị chặn trên YouTube là Đoàn vệ quốc quân - Ảnh tư liệu

Nhiều tác phẩm âm nhạc cách mạng thuộc album Bài ca người lính Vol2 do Trung tâm Hãng phim Trẻ đầu tư sản xuất bị "block" (chặn) phát hành trên nền tảng YouTube dịp 30-4.

Giám đốc Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam VCPMC Đinh Trung Cẩn - Ảnh: VCPMC

Song theo đơn vị này, Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam không hề công bố thu được tiền MR từ YouTube, mà chỉ tiết lộ YouTube đã trả tiền PR.

"Các đơn vị quản lý quyền tác giả trên thế giới như GEMA (Đức), STIM (Thụy Điển), PRS for Music (Anh Quốc), SUISA (Thụy Sĩ)... ký hợp đồng với YouTube tương tự Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam sẽ không block (chặn) hay takedown (gỡ bỏ) video để gây sức ép, buộc chủ kênh phải đóng thêm tiền như cách Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam làm", đơn vị này nói thêm.

BH Media dẫn điểm a, khoản 3, điều 20 Thực thi bản quyền âm nhạc ở Việt Nam vẫn tù mù - Ảnh 3.Thực thi bản quyền âm nhạc ở Việt Nam vẫn tù mù - Ảnh 5.

Luật sư Phan Vũ Tuấn - phó chủ tịch Hội Sở hữu trí tuệ TP.HCM

"Chiếu vào quyền tác giả nêu trong các quy định, cả ba quyền đều thuộc quyền độc quyền của tác giả. Khi sử dụng cả ba quyền này người dùng phải xin phép và phải trả tiền cho tác giả", ông Tuấn nói.

Song cũng theo các quy định quốc tế, quyền truyền đạt tác phẩm tới công chúng được hiểu theo nghĩa rất rộng, trong đó có cả quyền cung cấp tác phẩm.

Nếu người dùng xin cấp phép quyền truyền đạt, làm rõ quyền cung cấp tác phẩm thì khi thực hiện việc truyền đạt tác phẩm không cần phải xin phép tác giả đối với truyền cung cấp tác phẩm nữa.

Theo ông Tuấn, nguyên tắc này được luật hóa trong Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam tại điểm a khoản 3 điều 20: "Sao chép tác phẩm chỉ để thực hiện các quyền khác theo quy định của luật này".

"Việc Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam đại diện cho chủ sở hữu quyền tác giả thực hiện thu tiền theo quy định tại khoản 2 điều 20 Luật Sở hữu trí tuệ là có cơ sở. 

Và BH Media cho rằng hành vi truyền đạt tác phẩm của mình đang thực hiện theo khoản 3 điều 20 Luật Sở hữu trí tuệ để xác định Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam không được ngăn cấm quá trình sao chép của đơn vị nhằm mục đích truyền đạt tác phẩm là cách hiểu chưa đầy đủ", ông Tuấn phát biểu.

Ông nói thêm ông "cũng không hoàn toàn đồng ý với cách thu của Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam, nhưng chuyện nào ra chuyện đó. Xét về luật, họ có quyền thu; BH Media là người dùng, họ phải trả tiền".

Vụ việc này kéo theo những tranh cãi trước đó giữa hai đơn vị này cũng như những vụ việc khác, khiến cho câu chuyện bản quyền âm nhạc Việt Nam vẫn tù mù.

Tranh cãi bản quyền âm nhạc: Thực thi ở Việt Nam vẫn tù mù - Ảnh 7.

Đại diện BH Media phát biểu trong cuộc gặp báo chí về vụ việc - Ảnh: Đ.DUNG

Hiểu và thực thi bản quyền còn bất cập

Từng xử lý nhiều vụ liên quan đến bản quyền, luật sư Phan Vũ Tuấn chia sẻ vấn đề bản quyền âm nhạc tại Việt Nam đã có nhiều thay đổi lớn so với 20 năm trước. 

Khung pháp lý Việt Nam đã tương thích với luật pháp quốc tế, Việt Nam cũng đã gia nhập hầu hết các điều ước quốc tế quan trọng về bản quyền. Song việc hiểu và thực thi bản quyền còn nhiều bất cập.

Ông ví dụ phần lớn nghệ sĩ, tác giả và người sử dụng nhầm lẫn khái niệm "bản quyền" và "tác quyền". Chỉ có khái niệm duy nhất là "bản quyền". "Việc hiểu nhầm này dẫn đến sai lầm trong đăng ký, khai thác và sử dụng", luật sư nói.

bản quyền âm nhạc - Ảnh 5.

Sau 3 năm tranh chấp, 'Gánh mẹ' được trả về chính chủ Trương Minh Nhật nhưng theo luật sư Phan Vũ Tuấn, luật sư đại diện của ông Nhật, vụ việc vẫn chưa được giải quyết dứt điểm - Ảnh: TUYẾT MAI

Hiện Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đang thực hiện dự thảo đề án Phát triển công nghiệp giải trí Việt Nam. Âm nhạc là một trong những lĩnh vực nổi bật của công nghiệp giải trí. 

Ông Phan Vũ Tuấn chia sẻ "muốn công nghiệp giải trí nói chung và công nghiệp âm nhạc nói riêng phát triển, rất cần một nền tảng pháp luật vững chắc và rõ ràng. Bản quyền là nền tảng cơ bản nhất cho công nghiệp sáng tạo".

"Nếu không kiểm soát tốt vấn đề bản quyền, sự phát triển của ngành sẽ gây thiệt hại nghiêm trọng cho nhiều bên. Ta cũng sẽ không có một hệ sinh thái công nghiệp đúng nghĩa, khỏe mạnh và minh bạch", ông nói thêm.

Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam thông tin họ đã khởi kiện BH Media ra tòa, song BH Media cho Tuổi Trẻ biết chưa nhận được thông báo của tòa án về đơn kiện của Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam. Nếu có đơn, BH Media sẵn sàng theo kiện.

Thực thi bản quyền âm nhạc ở Việt Nam vẫn tù mù - Ảnh 3.Chương trình phát thanh giải trí trực tuyến: Nỗi lo bản quyền âm nhạc

TTO - Việc bùng nổ của các chương trình giải trí trực tuyến hiện nay đã khiến các nhà đài không khỏi lo lắng trước sự cạnh tranh khốc liệt, nhất là hình thức podcast ai cũng có thể sản xuất.

Đọc tiếp Về trang Chủ đề