Giai đoạn 1 bắt đầu từ năm 2026, sẽ lập vùng phát thải thấp ở khu vực trung tâm TP.HCM được giới hạn bởi 15 cây cầu và 20 tuyến đường chính - Ảnh: T.T.D.
Nhưng điều mà mọi người băn khoăn là liệu giải pháp khoanh vùng dành cho LEZ có khả thi không?
Theo đề án, giai đoạn 1 bắt đầu từ năm 2026, sẽ lập vùng phát thải thấp ở khu vực trung tâm TP.HCM được giới hạn bởi 15 cây cầu và 20 tuyến đường chính.
Nên nhớ TP.HCM là TP mở, mỗi ngày có hàng triệu lượt TP.HCM lập vùng phát thải thấp ở đâu, xe máy xăng có được đi lại sau năm 2026?
Ngay cả tham vọng lập hệ thống camera nhận diện các xe không đạt chuẩn cũng không khả thi vì camera chỉ ghi hình chứ không cho biết các chỉ số độc hại sinh ra từ xe chạy xăng, dầu. Những chỉ số này phải đo bằng máy móc chuyên dụng.
Ngoài ra nếu năm 2032 mới mở rộng phạm vi đề án thực hiện ra đến đường vành đai 1 thì quá chậm, biết bao giờ mới phủ kín được 6.700km2 và càng xa so với mục tiêu phát thải bằng 0 vào năm 2050.
Vậy nên chăng TP.HCM đẩy nhanh tiến độ và quy mô theo một cách khác. Singapore kiểm soát ô nhiễm khí thải từ phương tiện giao thông chủ yếu thông qua các tiêu chuẩn khí thải Euro.
Đối với xe hơi chạy xăng hay dầu thì bắt buộc phải tuân thủ tiêu chuẩn Euro VI, còn đối với xe máy chạy xăng là Euro IV.
Điều đó có nghĩa là anh mua loại xe gì, đổ vào xe nhiên liệu gì là việc của anh nhưng nếu khi anh chạy xe ra đường mà vi phạm tiêu chuẩn khí phát thải vượt qua tiêu chuẩn Euro VI cho xe hơi và Euro IV cho xe máy thì anh chịu phạt rất nặng và không được lưu hành xe ngoài đường.
Tất nhiên các tiêu chuẩn kỹ thuật của Euro IV hay Euro II còn khá xa lạ với người dân. Vì vậy chính quyền TP nên áp dụng phương thức như ở các TP Trung Quốc.
Đó là cho thiết lập ở các cây xăng các máy đo chỉ số kỹ thuật Euro II để biết tình trạng CO (Carbon monoxide); HC (Hydrocacbon); Nox (oxit nitơ) là những chất độc hại sinh ra từ xe chạy xăng, dầu do đốt nhiên liệu hóa thạch và PM (bụi min).
Người dân chỉ việc ghé trạm, trả phí đo lường (tương đương giá 1 lít xăng) để biết xe mình đang ở mức nào. Điều này hoàn toàn khả thi vì trên địa bàn
TP.HCM cũ có hơn 600 cây xăng, với sự hỗ trợ kỹ thuật của các trường đại học và trung tâm đo lường chất lượng.
Thời gian nhận biết này và chuẩn bị (tài chính, tâm lý) có thể 1 - 2 năm, sau đó người dân có ba tháng tìm phương án hợp lý, nếu xe vượt chuẩn thì tự đi khắc phục sửa chữa, nâng cấp, nếu quá cũ thì hủy bỏ, vay mượn mua xe điện mới.
Và đến một thời điểm nào đó của năm 2028 hoặc 2030 sẽ đồng loạt áp dụng chế tài trên toàn bộ TP.
TP.HCM hoàn toàn có thể làm được điều này như đã thực thi thành công kiểm soát rượu bia theo nghị định 100 và trước đó là buộc đội mũ bảo hiểm khi đi xe máy năm 2007.
Xác định mục tiêu đúng, giải pháp hợp lý, lộ trình phù hợp, người dân và chính quyền đồng thuận thì chắc chắn sẽ thành công. Hãy nghĩ lớn và làm lớn cho một siêu đô thị cực lớn.
Làm gì để phát thải ròng bằng 0 tại vùng Đông Nam Bộ vào năm 2050?
