Áp lực nợ xấu vẫn hiện hữu
Sau giai đoạn được "che chắn" bởi các chính sách cơ cấu, khoanh nợ, bức tranh nợ xấu của hệ thống ngân hàng đang dần bộc lộ rõ thực trạng khi nhiều khoản vay yếu kém quay trở lại nhóm nợ xấu.
Việc các doanh nghiệp gặp khó trong phục hồi dòng tiền, đặc biệt tại những lĩnh vực chịu tổn thương dài hạn như bất động sản, xây lắp, xuất khẩu, đang khiến chất lượng tín dụng chung xấu đi.
Số liệu tổng hợp từ báo cáo tài chính quý II/2025 của các ngân hàng cho thấy, số dư nợ xấu toàn ngành đã tăng thêm gần 14% so với cuối năm trước, lên mức hơn 295.000 tỷ đồng.
Không chỉ tập trung ở những nhà băng nhỏ, đà tăng nợ xấu còn xuất hiện ở nhiều ngân hàng lớn thuộc nhóm Big4 và các ngân hàng tư nhân hàng đầu, phản ánh rõ nét áp lực chất lượng tài sản đang bào mòn lợi nhuận và tiềm ẩn rủi ro cho toàn hệ thống.
Xét về tốc độ tăng trưởng, chỉ có 6 trên 29 ngân hàng khảo sát ghi nhận nợ xấu giảm so với cuối năm trước, trong khi phần lớn còn lại đều chứng kiến mức tăng hai chữ số.
Tỉ lệ nợ xấu nội bảng toàn ngành (nợ từ nhóm 3 đến nhóm 5 trên tổng dư nợ cho vay khách hàng) đã nhích từ 1,9% lên 1,97% chỉ trong nửa đầu năm. Vietcombank vẫn giữ vững vị trí ngân hàng có tỉ lệ nợ xấu thấp nhất hệ thống, duy trì ở mức 1% vào cuối quý II. VietABank, nhờ cải thiện chất lượng tài sản, đã vươn lên đứng thứ hai, đẩy Bac A Bank xuống vị trí tiếp theo.
Ngoài ra, nhóm 10 ngân hàng có tỉ lệ nợ xấu thấp nhất còn có ACB, Techcombank, VietinBank, Agribank, MB, LPBank và SeABank. Ở chiều ngược lại, có tới 8 ngân hàng có tỉ lệ nợ xấu vượt ngưỡng 3%, gồm Saigonbank, PGBank, BaoVietBank, BVBank, VIB, VPBank, NVB.
Về mức độ cải thiện, VietABank, Agribank, MB, ACB, SHB, ABBank, BaoViet Bank, VPBank và NCB là những ngân hàng hiếm hoi ghi nhận tỉ lệ nợ xấu giảm so với cuối năm 2024. Trong đó NCB là đơn vị có mức giảm mạnh nhất.
Nợ xấu khó có thể giảm ngay trong nửa cuối năm 2025
PGS.TS. Nguyễn Hữu Huân - giảng viên Đại học Kinh tế Tp.HCM nhìn nhận nợ xấu leo thang là dấu hiệu đáng lo, đặc biệt tại những ngân hàng có tỉ lệ nợ xấu vượt 3% - ngưỡng cảnh báo an toàn. Thực tế, nợ xấu đã bắt đầu gia tăng từ quý I/2025 khi Thông tư 02/2023 về cơ cấu nợ hết hiệu lực, buộc các ngân hàng phải phân loại lại các khoản vay về đúng bản chất.
Đến nay, nợ xấu tiếp tục bộc lộ khi nhiều doanh nghiệp vẫn gặp khó khăn, trong khi thị trường bất động sản tuy có dấu hiệu hồi phục nhưng không đồng đều, khiến nhiều khoản vay lĩnh vực này rơi vào nhóm nợ xấu. Theo ông Huân, cần kiểm soát chặt chất lượng tín dụng, đặc biệt với dư nợ bất động sản đang tăng nhanh tại một số ngân hàng.
PGS.TS. Nguyễn Hữu Huân - giảng viên Đại học Kinh tế Tp.HCM.
Thời gian tới, chất lượng tài sản của các ngân hàng được kỳ vọng sẽ dần cải thiện nhờ những thay đổi trong khuôn khổ pháp lý đặc biệt qua việc sửa đổi Luật các Tổ chức tín dụng và luật hóa Nghị quyết 42 về xử lý tài sản đảm bảo.
Ông Nguyễn Quang Huy - CEO Khoa Tài chính - Ngân hàng, Trường Đại học Nguyễn Trãi nhận định, việc Quốc hội thông qua luật hóa Nghị quyết 42 không chỉ là động thái pháp lý mà còn là sự thay đổi tư duy trong chính sách tín dụng, từ cơ chế tạm thời sang nền tảng pháp lý dài hạn. Đây là bước chuyển giúp các ngân hàng có công cụ xử lý nợ xấu bền vững, khôi phục kênh dẫn vốn trung – dài hạn cho nền kinh tế.
Dù vậy, ông Huy cũng lưu ý, nợ xấu khó có thể giảm ngay trong nửa cuối năm 2025 bởi độ trễ trong phục hồi dòng tiền doanh nghiệp, đặc biệt ở các lĩnh vực bất động sản, xây dựng, xuất khẩu.
Tỉ lệ nợ xấu tại ABBank về dưới 3%
VietinBank báo lãi quý II tăng 80% so với cùng kỳ, nợ xấu tăng 16%Bên cạnh đó, áp lực đáo hạn sau giai đoạn cơ cấu nợ, cùng sự thiếu ổn định của thị trường vốn khiến nhiều khoản vay tiềm ẩn nguy cơ chuyển nhóm, làm gia tăng gánh nặng nợ xấu trong ngắn hạn.
Để kiểm soát và nâng cao chất lượng tín dụng, vị chuyên gia này khuyến nghị các ngân hàng cần thay đổi cách tiếp cận, chuyển từ "an toàn tài sản" sang "bền vững dòng tiền", đặt trọng tâm vào năng lực vận hành và chu kỳ sinh lời của khách hàng vay.
Điều này đòi hỏi đầu tư vào hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ, nâng cao năng lực phân tích rủi ro ngành và phát triển đội ngũ tín dụng chuyên sâu.
Dòng vốn tín dụng cũng cần được điều tiết theo hướng chọn lọc, ưu tiên lĩnh vực sản xuất thiết yếu, công nghệ lõi, hạ tầng, nông nghiệp công nghệ cao, những ngành có vòng quay vốn nhanh, đồng thời kiểm soát chặt rủi ro tại các lĩnh vực nhạy cảm như bất động sản, trái phiếu doanh nghiệp.
Song song, các ngân hàng cần đẩy mạnh ứng dụng AI, dữ liệu lớn (Big Data) trong quy trình phê duyệt, giám sát tín dụng và cảnh báo sớm rủi ro. Việc kết nối dữ liệu với cơ quan thuế, bảo hiểm, hải quan sẽ giúp nâng cao khả năng đánh giá đa chiều năng lực tài chính doanh nghiệp, điều mà báo cáo tài chính đơn thuần chưa phản ánh đầy đủ.
