Bà Hồ Thị Thanh (75 tuổi, người sống sót) đứng ở nhà tưởng niệm nạn nhân chết vì trận lũ năm Giáp Thìn 1964 - Ảnh: LÊ TRUNG
Đêm kinh hoàng của làng Đông An
Làng Đông An, xã Quế Phước, TP Đà Nẵng (trước đây là huyện Nông Sơn rồi Quế Sơn, tỉnh Quảng Nam cũ) ở thượng nguồn
Trận lụt năm Giáp Thìn 1964 ở phố cổ Hội An - Ảnh tư liệu
Cả làng làm "giỗ lụt" Giáp Thìn
Mùng 6-10 (âm lịch) hằng năm đi khắp đầu làng ngõ xóm ở Đông An, nhà nhà đều khói hương nghi ngút, đó là đám giỗ những người xấu số đã mất trong thảm họa lụt năm Thìn. Sau trận lũ lụt lịch sử ấy, ngôi "nhà thờ lụt" thôn Đông An nhỏ được dân làng góp tiền xây nên để nhang khói, tưởng nhớ hơn nghìn dân làng mất trong thảm nạn.
Sau những lần xuống cấp, được trùng tu, đến năm 2020 dân làng góp tiền xây lại nhà tưởng niệm nạn nhân chết trận lụt ấy khang trang hơn.
Theo sổ sách được các cụ cao niên ở làng Đông An lưu giữ, trận lụt năm Giáp Thìn 1964 cả làng có hơn 1.400 người chết, còn vài chục người may mắn sống sót. Ông Huỳnh Bá Hạnh, trưởng thôn Đông An, cho biết dân làng cùng với nhà hảo tâm đóng góp xây nhà thờ lụt. Và dân làng chọn mùng 5-10 (âm lịch) để làm "giỗ lụt".
"Hằng năm đến ngày này bà con dân làng cùng con cháu làm ăn xa quê tụ họp lại đóng góp, ủng hộ làm giỗ chung, tưởng nhớ những nạn nhân đã chết trong trận lụt lịch sử năm ấy như một cách nhắc nhớ về sự tàn khốc của thiên nhiên" - ông Hạnh nói.
Bà Hồ Thị Thanh kể trận lụt năm ấy chị dâu là bà Hai Lạc (Lương Thị Lạc, nay đã 93 tuổi) đang mang thai cũng bị nước lũ cuốn trôi nhưng thoát chết kỳ diệu. Một tháng sau bà hạ sinh một bé gái, đặt tên con là Phước, để nhắc nhớ đó là phước đức ở đời, may mắn cả hai mẹ con sống sót sau thảm họa "lụt năm Thìn".
Trận lụt kinh hoàng năm Giáp Thìn 1964 diễn ra từ Thừa Thiên đến Quảng Ngãi và tâm điểm là Quảng Nam, khiến hàng nghìn người ở các tỉnh đã thiệt mạng. Nhiều làng mạc dọc sông Thu Bồn, Vu Gia (Quảng Nam) gần như bị xóa sổ.
Dân gian vẫn còn lưu truyền bài vè về trận năm Thìn khủng khiếp đó: "…Dân ta đau đớn trận này/ Cũng vì lụt bão gió bay tan tành/ Nhà ngói cho đến nhà tranh/ Đình, chùa, miếu, võ cũng thành đất hoang…".
-----------------------
Đó là cơn bão số 8 (tên quốc tế là bão Cecil) ập đến vào nửa đêm 15-10-1985. Tính đến tháng 10 năm nay là qua tròn 40 năm.
Kỳ tới: Cơn cuồng phong kinh hoàng mang tên bão số 8
Những trận bão lũ khủng khiếp - Kỳ 1: Cơn bão kinh hoàng quét qua kinh đô năm 1904
