Tác giả về thăm trường cũ cuối tháng 8-2025 khi hoa phượng đỏ đã tàn và ngày tựu trường sắp đến - Ảnh: H.K.K.
Gió thổi vạt áo bà ba xanh thẫm của mẹ bay bay vào má, tôi vòng tay ôm vạt áo lại, vừa để ngồi cho vững vừa nhìn rõ cảnh vật xung quanh.
Nhớ hoài lớp học đơn sơ ấm áp
Cảm giác ấy vào ngày mẹ đưa tôi đi
Sổ liên lạc, học bạ… hồi cấp I của tôi vẫn được cất giữ cẩn thận đến giờ - Ảnh: YẾN TRINH
Hào hứng chuẩn bị sách vở, bao tập đi học
Sau những ngày hè vui chơi thỏa thích, còn chừng nửa tháng nữa tựu trường là anh em tôi lo chuẩn bị sách vở. Năm nào cũng vậy, "tài sản" đi học của tôi là sách giáo khoa các anh để lại.
Ngày ấy không có những bìa bao vở màu sắc sặc sỡ. Các anh dùng mặt trong của tờ lịch tường hoặc giấy báo để bao vở. Còn nhãn tên, anh tôi cắt giấy tập dư từ năm học trước, vẽ ô hoặc hoa lá rồi đề trường lớp, tên và môn học cho em gái.
Tôi còn nhớ với những cuốn vở bìa đẹp, anh em tôi tận dụng bìa kiếng của mấy cuốn tập cũ, lật bên trong ra cho mới. Đôi khi bìa kiếng cũ quá, anh tôi lột lớp ngoài, còn lớp trong mỏng dính.
Vở mua về các anh thường nhường đứa út là tôi những quyển bìa đẹp. Còn cuốn sách tôi thích nhất là mỹ thuật. Đó là cuốn hình chữ nhật ngang để học sinh thực hành vẽ theo mẫu hoặc tự do. "Món" mà tôi ngán nhất là thủ công.
Xếp hạc, đan nan với tôi còn khó hơn lên trời. Khi đã có tập vở, mỗi đứa cất một góc riêng trên chiếc gác gỗ. Cứ lâu lâu tôi lại trèo lên kiểm kê, nâng niu những cuốn tập xem chúng đã thẳng thớm chưa.
Con đường đến trường với nỗi nhớ thân thương
Hồi lớp 1, lớp 2, ba tôi hay đi làm xa, mẹ và các anh thay phiên đưa đón tôi đi học. Có những hôm anh em tôi giận nhau, ngồi sau xe mà tôi im re mắt ngân ngấn nước. Nhưng đến trưa anh đón thì tôi đã hết giận hồi nào không hay. Từ lớp 3, do mẹ hay bận bịu với công việc nhà và rẫy trồng điều, xoài nên tôi thường lội bộ xuống trường.
Lo quốc lộ 20 xe cộ đông đúc, mẹ dặn tôi đi đường trong. Đó là con đường đất dẫn đến trường dài hơn 2 cây số ngang qua một ngôi chùa.
Những buổi trưa đi học về khát nước, chúng tôi rủ nhau vào chùa uống. Các sư cô để sẵn bình nước cho đám học trò. Uống xong chúng tôi khoanh tay cám ơn, ngồi một lúc hóng mát ngắm sen nở rồi mới đi về.
Cô bạn thân của tôi lúc ấy là con của một cô giáo trong trường. Hôm nào tan học không có người đón, cô bạn thường đi bộ với tôi về. Ngày nhỏ chúng tôi thường được cho khi thì 200 đồng, khi 500 đồng. Thứ chúng tôi thích mua ngoài đồ ăn vặt là tuýp keo thổi bong bóng. Tuýp cỡ ngón tay, có ống cắm vào thổi. Đường đi học về có bãi cỏ êm, chúng tôi la cà thỏa thích, thầm ước những dự định ngô nghê tuổi nhỏ cũng sẽ lấp lánh tươi đẹp như những chiếc bong bóng trong veo kia.
Ngoài giờ học, anh em tôi thường phụ mẹ việc nhà, lo cho mấy con gà con chó. "Chuyên môn" của tôi là sau khi anh tôi bào thân cây chuối, tôi sẽ ngồi bằm nhuyễn rồi trộn cám cho gà ăn. Và tôi còn ghiền đào khoai lang, cảm giác bứng cái phựt những củ hồng hồng từ trong đất mà không bể gãy khiến tôi thích chí.
Những phiếu điểm 10 đầy tự hào
Ngày ấy ngoài giấy khen vào cuối mỗi học kỳ, nếu trong tuần được nhiều điểm 10, cô giáo sẽ phát cho phiếu điểm 10. Đó là phiếu nhỏ màu trắng bé như chiếc thẻ ATM ngày nay, in bông hoa hồng đỏ và họ tên học sinh. Tờ phiếu bé xíu là niềm tự hào của chúng tôi mỗi khi được nhận.
Ngày đi học, tôi luôn cố gắng học với một sự say mê, đặc biệt là môn văn và mỹ thuật, tự nhiên và xã hội. Với những bài tập làm văn hồi lớp 4, lớp 5, ngoài đề bài cho sẵn, tôi hướng trí tưởng tượng của mình bay xa, đưa vào sự so sánh, đối chiếu và cảm xúc. Tôi còn nhớ đó là những đề bài tả đêm trăng, bài về truyện cổ tích. Hồi lớp 5, có mấy lần cô giáo Lê chủ nhiệm gọi tôi lên bảng chép lại bài văn của mình cho các bạn cùng xem.
Năm tháng trôi đi không chờ đợi ai, thoắt cái gần 3 thập kỷ trôi qua từ ngày tôi bắt đầu đi học. Gia đình tôi đã giã từ miền quê thân thương về thành phố sinh sống. Nhưng ký ức về mùa tựu trường, về con đường đất quanh co dẫn xuống trường và tôi nhỏ bé nép sau tà áo mẹ trên chiếc xe đạp thì tôi vẫn nhớ như in. Để rồi những kỷ niệm thân thương ấy là hành trang theo tôi bước vào cuộc đời dài rộng...
Trò chơi bắn bi, cá sấu lên bờ...
Tựu trường cũng là ngày mong đợi để chúng tôi được vui đùa bên bạn bè ngoài giờ học. Những trò vui vào giờ ra chơi của chúng tôi nhiều lắm. Tận dụng bục giảng, chúng tôi chơi trò cá sấu lên bờ. Ai oẳn tù tì thua làm cá sấu, những bạn còn lại đứng trên bục giảng sao cho "cá sấu" không với tới được.
Rồi trò nhảy dây, ô ăn quan, thảy đá. Năm viên đá của tôi mòn nhẵn, được cất trong góc cặp cẩn thận. Tôi còn khoái trò bắn bi, những viên bi ve chiến lợi phẩm thường được tôi bỏ vào hũ sành, ngắm nghía hoài ánh cam ánh xanh của ruột bi.
**************
12 năm học sinh, tui đón 12 lần tựu trường ở 5 ngôi trường khác nhau, từ trường sát dòng kênh rợp bóng dừa Bến Tre cho tới những ngôi trường nhuốm màu đất đỏ Bình Phước.
>> Kỳ tới: Tui tựu trường từ miệt sông nước tới rừng núi
Lễ khai giảng đặc biệt ở Đà Nẵng: Học sinh hát quốc ca bằng ký hiệu tay
