Một mặt hàng được coi là báu vật nông sản của nước ta bên cạnh sầu riêng, cà phê hay hạt tiêu là mặt hàng hạt điều. Việt Nam đã có 18 năm liên tiếp là quốc gia xuất khẩu điều nhân lớn nhất thế giới và chiếm trên 80% tổng sản lượng xuất khẩu của toàn cầu. Đáng chú ý, tỉnh Bình Phước có diện tích trồng điều rộng hơn 152.000ha, chiếm gần 50% tổng diện tích trồng điều của cả nước, với 1.400 cơ sở chế biến hạt điều, tạo công ăn việc làm thường xuyên cho 50.000 lao động.
Về tình hình xuất khẩu, theo số liệu thống kê sơ bộ của Tổng cục Hải quan, nước ta đã xuất khẩu gần 29.000 tấn hạt điều trong tháng 2, thu về gần 200 triệu USD, giảm 22,8% về lượng và giảm 21,5% kim ngạch so với tháng 1/2025. Lũy kế 2 tháng đầu năm nay hạt điều đã thu về hơn 455 triệu USD với hơn 66 nghìn tấn, giảm 27,6% về khối lượng và giảm 7,7% về kim ngạch so với 2 tháng đầu năm 2024. Đáng chú ý giá bình quân đạt 6.859 USD/tấn, tăng mạnh 27,6% so với cùng kỳ năm 2024.
Xét về thị trường, Mỹ là khách hàng lớn nhất của hạt điều Việt Nam với hơn 15.000 tấn trong 2 tháng đầu năm, thu về hơn 103 triệu USD, giảm 33% về lượng và giảm 15% về trị giá so với cùng kỳ năm 2024. Giá bình quân chứng kiến mức tăng mạnh 28%, tương ứng 6.754 USD/tấn.
Đứng thứ 2 là thị trường Hà Lan với hơn 7.000 tấn hạt điều, thu về gần 51 triệu USD, tăng 15% về lượng và tăng mạnh 43% về kim ngạch so với cùng kỳ năm trước. Giá xuất khẩu bình quân đạt mức kỷ lục trong số các thị trường với 7.017 USD/tấn.
Trung Quốc là nhà nhập khẩu lớn thứ 3 với 6.932 tấn, tương đương hơn 44 triệu USD, giảm mạnh 56% về lượng và giảm 50,4% về kim ngạch. Giá bình quân đạt 6.428 USD/tấn, tăng 13% so với năm trước.
Từ cuối năm 2024 đến nay, hạt điều thô liên tục lập kỷ về tăng giá. Hiện đang vào vụ thu hoạch nên giá hạt điều vẫn giữ mức cao. Nguyên nhân khiến nông sản này tăng cao là do nguồn cung không đáp ứng nhu cầu vì mấy năm nay, diện tích cây điều giảm mạnh.
Năm 2024, ngành chế biến và xuất khẩu hạt điều đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, nhất là giá điều thô tăng bất thường. Tuy nhiên, đây cũng là năm lần đầu tiên trong lịch sử suốt 35 năm phát triển, kim ngạch xuất khẩu ngành điều đạt trên 4 tỷ USD.
Theo đánh giá, cây điều vốn là cây xóa đói giảm nghèo với nhiều lợi thế cạnh tranh với các cây trồng khác như: vốn đầu tư thấp, cây trồng phù hợp với vùng đất khô cằn, nhất là hầu như không tốn công chăm sóc... Trong 2-3 năm trở lại đây, hạt điều có giá nên một số nông dân tại khu vực Tây Nguyên phá bỏ vườn tiêu bị già cỗi quay lại trồng cây điều. Họ trồng giống điều ghép cho năng suất rất cao, có vườn đạt 5-6 tấn/hécta, thu về lợi nhuận tốt để nông dân gắn bó lâu dài.
Dự báo, nhu cầu tiêu thụ mặt hàng hạt điều trong nước và thị trường xuất khẩu sẽ tăng, do xu hướng ăn vặt lành mạnh ngày càng tăng. Hạt điều là thực phẩm dinh dưỡng với thị trường xuất khẩu không ngừng được mở rộng. Hiệp hội Điều Việt Nam cũng đưa ra dự báo, xuất khẩu hạt điều sẽ thu về khoảng 4,5 tỷ USD trong năm nay.
