Chuyện về các YouTuber những ngày qua đang nóng hổi tính thời sự là vụ việc một số người của công chúng (KOL) quảng cáo quá lố về thực phẩm trên mạng xã hội (MXH).
Chỉ với việc (dù cố tình hay vô tình) có thể làm cho công chúng hiểu sai lệch về chất lượng sản phẩm, nhất là khi ảnh hưởng tới sức khỏe, đã là điều sai trái.
Họ sẽ bị cơ quan chức năng xử phạt theo quy định. Thậm chí, nếu phạm tội lừa đảo, họ còn bị pháp luật xử lý. Nhưng điều mà cộng đồng bức xúc là vì sao chuyện các KOL lên mạng muốn "nói gì thì nói, làm gì thì làm" vẫn tiếp tục xảy ra, dù gần đây nhà chức trách đã siết chặt việc quản lý hơn. Theo Nghị định 147/2024/NĐ-CP về quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ internet và thông tin trên mạng, từ ngày 25-12-2024, chỉ những tài khoản đã xác thực mới được đăng tải thông tin (viết bài, bình luận, livestream) và chia sẻ thông tin trên MXH. Phải chăng khi làm sai thì chỉ cần xin lỗi hay nghiêm trọng hơn thì nộp phạt là xong? Phải chăng mức xử phạt chưa đủ sức răn?
Chỉ trong thời gian giữa tháng 3, người dùng MXH thường gặp vô số thông tin xấu hay độc hại - nhẹ thì là chuyện tào lao, bịa đặt; nặng thì vu khống, xuyên tạc, dựng chuyện làm hại người khác. Nhan nhản là những suy diễn và các thuyết âm mưu. Chúng gây rối ren, thật giả lẫn lộn, tác động nguy hiểm tới nhận thức của cộng đồng, dẫn dắt những nhóm cộng đồng theo ý đồ của ai đó.
Ngày 10-3, một người bạn của tôi quá bức xúc khi thấy một YouTuber "triệu subscriber" thường xuyên dựng chuyện, vu khống, chụp mũ, giật tít để câu view… nên gửi lời góp ý. Ngay hôm sau, YouTuber đó đã trả lời người bạn này, chỉ có điều không cho biết mình phản hồi ra sao về điều được góp ý, mà thay vào đó là gửi số điện thoại, liên hệ Zalo, đặc biệt là số tài khoản ngân hàng và lời nhắn bằng tiếng Anh (chắc cho người ở nước ngoài) rằng "bạn có thể gửi tiền cho tôi bằng tài khoản Paypal của bạn". Chỉ biết gọi đây là một thái độ "bất chấp" chỉ để kiếm tiền.
Nghị định 147/2024/NĐ-CP có quy định về việc khóa tạm thời hoặc vĩnh viễn tài khoản, trang, nhóm, kênh MXH thường xuyên vi phạm. Phải chăng cần có những biện pháp mạnh hơn, nghiêm khắc hơn mới đủ sức răn đe những người bất chấp tất cả chỉ để kiếm tiền trên MXH? Điều quan trọng hơn cả là những người tham gia MXH cần chung sức giữ cho sân chơi của mình được trong sạch, lành mạnh. Khi phát hiện những thông tin sai trái, không tốt, trước hết cần góp ý trực tiếp với chủ tài khoản. Nếu không hiệu quả hay vụ việc quá nghiêm trọng thì bên cạnh việc báo cáo (report) với nhà cung cấp MXH, nên thông báo cho cơ quan chức năng của Việt Nam. Bạn có thể thông báo cho Trung tâm Xử lý tin giả, thông tin xấu độc Việt Nam (của Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử, nay thuộc Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch) qua website (https://tingia.gov.vn/) hoặc hotline: 1800 8108.
