Tại Ethiopia, nơi điện chỉ đến được với một nửa hộ dân, một công ty khởi nghiệp địa phương đã đặt cược vào xe máy chạy điện. Trong vòng chưa đầy 1 năm ra mắt, Dodai nổi lên như nhà sản xuất xe điện phát triển nhanh nhất quốc gia Đông Phi. Doanh số đạt 850 chiếc bất chấp những thách thức về quy định và chuỗi cung ứng.
Được thành lập vào năm 2022 bởi doanh nhân người Nhật Yuma Sasaki, xe hai bánh chạy bằng điện của Dodai đã trở nên phổ biến, có thể chạy tới 150km chỉ với một lần sạc. Sheger, một cửa hàng đồ cưới ở Addis Ababa, đã chuyển sang sử dụng Dodai vào năm ngoái. Chủ sở hữu Kibrom Hagos chia sẻ với Rest of World rằng, khoản tiết kiệm từ việc thay thế 3 chiếc xe xăng giao hàng trước đây rất đáng kể.
“Chúng tôi sạc xe tại cửa hàng của mình và cung cấp dịch vụ tốt hơn cho khách hàng mà không mất chi phí nhiên liệu và chi phí bảo dưỡng thấp”, Hagos cho biết. “Pin của Dodai đủ mạnh để phục vụ chúng tôi trong phạm vi xa hơn. Chúng dễ lái”.
Xe Dodai được bán với giá 1.800 USD/chiếc (46 triệu đồng), cao hơn khoảng 500 USD so với các đối thủ cạnh tranh như Yadea và Transsion. Với mức giá cao hơn, trụ cột chính của công ty là cả các doanh nghiệp lớn và nhỏ.
Ưu thế cạnh tranh của Dodai đến từ việc sử dụng pin lithium-ion thay vì pin axit-chì. Thị trường đã có hai công ty mới tham gia từ Trung Quốc trong năm nay: Nhà sản xuất xe hai bánh chạy điện Yadea và Transsion, nhà sản xuất điện thoại thông minh hàng đầu Châu Phi.
“Mô hình pin cố định hiệu quả vì nhiều người có thể sạc tại nhà. Nhiều khách hàng là các doanh nghiệp”, Sam Rosmarin, một doanh nhân nói về Ethiopia. “Các doanh nghiệp có nhu cầu lớn về xe máy — đặc biệt là các công ty giao hàng”.
Chiến lược tăng trưởng của Dodai không chỉ dừng lại ở việc bán xe máy. Trong một môi trường pháp lý mà việc đăng ký mới nổi tiếng là khó khăn, việc xin được biển số xe có thể mất tới 6 tháng. Dodai đã nghĩ ra các giải pháp để đánh bại đối thủ cạnh tranh.
Công ty đã hợp tác với Beatrix, một trong số ít nhà cung cấp GPS được ủy quyền tại Ethiopia, tạo điều kiện thuận lợi cho việc lắp đặt hệ thống theo dõi — một yêu cầu bắt buộc để đăng ký xe mới vốn rất tốn kém. Quan hệ đối tác này cho phép Dodai trợ cấp chi phí biển số xe cho người mua. Công ty cũng đã thành lập một hiệp hội xe đạp điện dành cho những người làm việc tự do để đơn giản hóa quá trình đăng ký.
Dẫu vậy, vẫn có những thách thức về quy định. Các quan chức hải quan, không quen thuộc với các sản phẩm điện, thường mất hơn 3 tuần để thông quan. Khó khăn trong việc xin số đăng ký cũng khiến các ngân hàng không muốn cho vay tín dụng.
Vào tháng 1, Dodai công bố mục tiêu xây dựng 100 trạm đổi pin trên khắp cả nước vào cuối năm 2025. “Dự án đang được triển khai 120%”, founder Sasaki cho biết, làm rõ rằng sẽ không có bất kỳ thay đổi nào về mốc thời gian và quy mô đã định.
Mô hình đổi pin được kỳ vọng sẽ làm giảm bớt những lo ngại về việc sạc pin. Các chuyên gia tin rằng nó sẽ mở ra cho Dodai một con đường mới để mở rộng quy mô nhanh chóng.
“Mô hình đổi pin có thể giúp Dodai mở rộng quy mô nhanh chóng mà không cần chờ đợi khối lượng lớn cơ sở hạ tầng sạc cá nhân. Hầu hết mọi người, đặc biệt là những người làm việc tự do, không có quyền truy cập vào bộ sạc cá nhân”, một người trong ngành nhận định.
Mô hình này, vốn đã phổ biến trên khắp Châu Phi thông qua các công ty như Spiro ở Benin và Ampersand ở Rwanda, giúp người đi xe không phải trả toàn bộ chi phí cho pin ngay từ đầu. Cách tiếp cận này có thể cắt giảm chi phí ban đầu để mua một chiếc xe máy điện .
Dodai, công ty đã nhận được 7 triệu USD chủ yếu từ các nhà đầu tư Nhật Bản bao gồm Nissei, Musashi Seimitsu Industry và Inclusion Japan, sẽ huy động thêm 10 triệu USD cho liên doanh mới. Ông Sasaki tin rằng khoản tài trợ này sẽ giúp củng cố vị thế dẫn đầu của công ty.
Sáng kiến đổi pin đòi hỏi phải đầu tư đáng kể vào cả phần cứng và phần mềm để theo dõi vị trí pin và quản lý hiệu suất. Dodai tuyên bố hệ thống phần mềm của họ đã sẵn sàng. 100 trạm đầu tiên dự kiến mở cửa trong năm nay.
“Cách tiếp cận của chúng tôi sẽ vẫn linh hoạt, liên tục điều chỉnh trọng tâm giữa hai mô hình dựa trên sở thích của khách hàng và động lực thị trường. Mục tiêu là đạt được sự cân bằng phù hợp để phục vụ hiệu quả cho cả hai phân khúc”, Sasaki nói.
Theo: Rest of World
