FiinRatings: Thu nhập từ ngoại hối và vàng của các ngân hàng tăng mạnh giai đoạn năm 2024 và nửa đầu 2025

FiinRatings vừa công bố Báo cáo Tâm điểm Ngành Ngân hàng Việt Nam nửa đầu năm 2025: "Từ Tăng trưởng đến Cải thiện Khả năng chống chịu – Năng lực vốn định hình triển vọng Ngân hàng Việt Nam".

Theo nhận định của FiinRatings, tín dụng năm 2025 tăng trưởng trên diện rộng, song đà tăng sắp tới sẽ phân hóa theo năng lực vốn.

Trong nửa đầu 2025, tín dụng toàn hệ thống tăng khoảng 10% so với cuối năm 2024 và khoảng 20% so với cùng kỳ năm trước, đưa tổng dư nợ lên khoảng 17,2 triệu tỷ đồng – mức cao nhất trong hai năm qua. Tỷ lệ tín dụng/GDP tiếp tục tăng; theo ước tính chính thức đạt khoảng 134% vào cuối năm 2024, và ước tính của FiinRatings là khoảng 146% vào cuối năm 2025.

Nhóm phân tích lưu ý, từ cuối năm 2025, các yêu cầu về vốn theo chuẩn Basel III và việc gỡ bỏ room tín dụng sẽ tạo ra sự phân hóa ngày càng rõ giữa các ngân hàng: các ngân hàng có quy mô và năng lực vốn lớn sẽ mở rộng thị phần, trong khi các ngân hàng nhỏ cần điều tiết tăng trưởng để cân bằng vốn, lợi nhuận và chất lượng tài sản.

Đối với thu nhập ngoài lãi của các ngân hàng, FiinRatings cho biết thu nhập ngoài lãi toàn ngành tăng lên khoảng 23% tổng thu nhập hoạt động (TOI) trong 6T2025 (so với khoảng 22% năm 2024), nhờ giao dịch ngoại hối và vàng tăng mạnh, trong khi thu nhập từ phí dịch vụ duy trì ổn định.

Trong khi đó, hoạt động phân phối bảo hiểm qua ngân hàng giảm vai trò dẫn dắt tăng trưởng do siết chặt quy định bảo vệ người tiêu dùng và Luật Các Tổ chức Tín dụng (sửa đổi) cấm bán chéo bảo hiểm kèm sản phẩm tín dụng, khiến một số ngân hàng rút khỏi các hợp tác và đà tăng phí chung chậm lại.

Thu nhập từ ngoại hối và vàng tăng mạnh giai đoạn 2024–6 tháng đầu năm2025, tăng 18% so với 2023 và 42% so với cùng kỳ, nhờ biến động tỷ giá VND và chênh lệch giá vàng trong nước – quốc tế mở rộng, kéo theo can thiệp của NHNN; các ngân hàng quốc doanh (SOCBs) có thương hiệu và vị thế vững chắc hưởng lợi nhiều nhất.

Đáng chú ý, Nghị định 232/2025/NĐ-CP (hiệu lực từ 10/10/2025) sẽ mở rộng quyền sản xuất và nhập khẩu vàng miếng cho các ngân hàng và doanh nghiệp được cấp phép dưới sự giám sát của NHNN, ưu tiên các tổ chức có giấy phép và vốn điều lệ lớn (trên 50.000 tỷ đồng) như các ngân hàng quốc doanh (SOCBs), nhóm NHTMCP hàng đầu và một số NHTMCP khác.

Ở chiều ngược lại, giao dịch ngoại hối dự kiến sẽ dần trở lại mức bình thường nhưng vẫn duy trì ổn định, khi đồng USD được kỳ vọng ổn định hơn đến cuối năm 2025.

FiinRatings: Thu nhập từ ngoại hối và vàng của các ngân hàng tăng mạnh giai đoạn năm 2024 và nửa đầu 2025- Ảnh 1.

Đánh giá triển vọng lợi nhuận nửa cuối năm 2025 và 2026, FiinRatings cho rằng, Top 4 ngân hàng TMCP tư nhân sẽ có NIM dự kiến ổn định trở lại, được hỗ trợ bởi tỷ lệ tiền gửi không kỳ hạn (CASA) cao hơn; ROA duy trì vượt trung vị ngành nhưng thấp hơn mức đỉnh năm 2022, trong khi thu nhập ngoài lãi đóng vai trò ngày càng lớn trong cơ cấu lợi nhuận.

Các ngân hàng quốc doanh (SOCBs) được dự báo có ROA tiếp tục cải thiện nhờ lợi thế quy mô, với giao dịch ngoại hối và vàng trở thành các động lực chính; NIM duy trì ổn định dù vẫn thấp hơn so với nhóm ngân hàng TMCP tư nhân.

Đối với nhóm ngân hàng TMCP tư nhân khác, dự báo ROA tiếp tục cải thiện nhờ tăng trưởng tín dụng và phục hồi phí dịch vụ; tuy nhiên vẫn chịu áp lực từ NIM thu hẹp; tốc độ tăng trưởng và kiểm soát chi phí là yếu tố then chốt.