Nhiều hồ đập ở Tây Nguyên trơ đáy, người dân đang thiếu hụt nguồn nước - Ảnh: MINH PHƯƠNG
Mới đầu mùa khô nhưng ngày 30-3, hàng trăm hecta lúa nước vụ đông xuân 2024-2025 tại huyện Krông Bông (Đắk Lắk) đã bị thiệt hại nghiêm trọng, nhiều hộ dân rơi vào cảnh khó khăn do hạn sớm.
Vừa qua rét đậm, lại gặp hạn sớm
Gia đình anh Trần Minh Tâm (thôn 4, xã Cư Kty) gieo trồng 4 sào lúa giống Đài Thơm 8 từ giữa tháng 10-2024, sớm hơn kế hoạch địa phương khoảng 20 ngày để tận dụng nước mưa.
Ban đầu lúa phát triển tốt, nhưng đến cuối tháng 12-2024, thời tiết lạnh kéo dài khiến lúa chậm phát triển, vàng lá và không trổ bông. Dù đã phun thuốc xử lý nhiều đợt nhưng không hiệu quả, gia đình anh Tâm đành chấp nhận mất trắng vụ lúa này, lỗ hơn 6 triệu đồng.
Ông Ây Ken, nông dân buôn Kpung, xã Hòa Hiệp, huyện Cư Kuin, Đắk Lắk, đưa máy ra đồng hút nước vào ruộng đã kiệt nước - Ảnh: MINH PHƯƠNG
Trước nguy cơ thiếu nước cục bộ trong mùa khô 2025, nông dân Đắk Lắk đã chủ động nhiều biện pháp bảo đảm nguồn nước tưới.
Tại huyện Krông Năng, nông dân đã bắt đầu tưới nước ngay sau Tết Nguyên đán 2025 để đảm bảo đủ nước cho cây ra hoa, đậu quả.
Ông Phạm Hùng Văn (thôn 3, xã Phú Xuân) có gần 2ha cà phê trồng xen sầu riêng. Ông chia sẻ: "Gia đình đã đào ao chứa nước để chủ động tưới trong mùa khô. Tuy nhiên năm nay dự báo hạn kéo dài, tôi đang tính toán dự trữ thêm nước để cứu cây trồng".
Một lãnh đạo Công ty TNHH MTV Quản lý công trình thủy lợi Đắk Lắk cho biết công ty đã xây dựng phương án chống hạn cho 49 công trình có nguy cơ thiếu nước, đồng thời theo dõi diễn biến thời tiết để điều tiết nguồn nước hợp lý.
“Công tác phục vụ tưới vẫn đảm bảo, chưa có công trình nào phải chống hạn. Địa phương tiếp tục triển khai các biện pháp ứng phó nhằm hạn chế thiếu nước, giữ vững năng suất cây trồng”, vị này cho biết.
Ông Nguyễn Văn Hà, phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đắk Lắk, nhận định: “Chỉ còn khoảng 20-25 ngày nữa, phần lớn các cụm đập và hồ chứa trên toàn tỉnh sẽ rơi vào mực nước chết nếu không có mưa bổ sung. Người dân cần tiết kiệm nước tối đa để duy trì tưới tiêu đến cuối mùa khô”.
Dù hạn hán chưa đến mức nghiêm trọng nhất, nhưng hơn 4.000ha lúa đã bị ảnh hưởng do thiếu nước. Người dân phải thu hoạch sớm những diện tích lúa không thể phát triển để làm thức ăn cho gia súc. Mối lo lớn nhất hiện nay không chỉ là cây lúa, mà còn là các loại cây công nghiệp có giá trị kinh tế cao như cà phê, hồ tiêu và sầu riêng.
Hồ Yang Reh, Kông Bông, Đắk Lắk cũng đang cạn dần - Ảnh: MINH PHƯƠNG
Ông Hà cho biết: “Các loại cây công nghiệp này cần lượng nước tưới lớn và ổn định. Nếu nguồn nước không đảm bảo trong thời gian tới, thiệt hại sẽ rất lớn, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của người dân và nền kinh tế tỉnh”.
Trước tình hình trên, sở đang phối hợp với các địa phương xây dựng kế hoạch ứng phó khẩn cấp, điều tiết nguồn nước hợp lý, khoanh vùng ưu tiên tưới tiêu và tìm kiếm các giải pháp hỗ trợ người dân.
“Đối với diện tích lúa bấp bênh, cần chuyển sang cây trồng thích ứng với lượng nước hạn chế. Đối với cây công nghiệp lâu năm, cần áp dụng tưới nhỏ giọt, tưới có kiểm soát. Ứng dụng trí tuệ nhân tạo để xác định nhu cầu nước tưới trong mùa khô cũng là giải pháp quan trọng”, ông Hà nhấn mạnh.
Lúa chưa qua rét đậm đã đến hạn hán nên hàng trăm hecta lúa phải lấy rơm cho bò ăn - Ảnh: MINH PHƯƠNG
Toàn tỉnh Đắk Lắk có hơn 850 công trình thủy lợi với gần 620 hồ chứa, hơn 160 đập dâng và 78 trạm bơm.
Tính đến cuối mùa mưa 2024, nhiều hồ thủy lợi ở các huyện M'Đrắk, Ea Kar, Lắk, Ea H'leo chỉ tích nước đạt 50-80% dung tích. Các hồ khác trong tỉnh cũng ít nước hơn 10-15% so với cùng kỳ năm 2024.
Hạn hán ở Nam Bộ, Tây Nguyên khả năng chấm dứt vào nửa cuối tháng 5
