‘Cú sảy chân’ từ mức vốn hóa 2.500 tỷ USD của Bitcoin và câu hỏi ‘liệu giá có thể tăng vì điều gì nữa?’

Ngày 3/1 tới đây sẽ tròn 17 năm kể từ khi Satoshi Nakamoto, nhà sáng lập ẩn danh của Bitcoin, lần đầu giới thiệu đồng tiền số này. Dù “chưa đủ tuổi vào quán bar” ở hầu hết các nước, Bitcoin đã chen chân vào trật tự tài chính toàn cầu nhanh hơn bất kỳ tài sản nào khác. Vài năm gần đây, crypto đã đi từ “trò cười” của tài chính chính thống, mục tiêu bị cơ quan quản lý nhắm đến, thành lĩnh vực được chấp nhận rộng rãi, thậm chí khuyến khích.

Ngân hàng và nhà quản lý tài sản tung sản phẩm riêng, stablecoin nhận khung pháp lý rõ ràng từ các nhà lập pháp Mỹ, và thế hệ quan chức Mỹ mới tỏ ra thiện cảm với crypto. Tháng 10 vừa qua, vốn hóa Bitcoin đạt đỉnh choáng ngợp 2,5 nghìn tỷ USD.

Nghe có vẻ nghịch lý, nhưng chính những thắng lợi đó lại tạo ra bài toán cho crypto. Giá bắt đầu lao dốc: Bitcoin từ đỉnh khoảng 126.000 USD đầu tháng 10 nay về gần 93.000 USD. Với một tài sản đầu cơ, không tạo dòng thu nhập, chỉ dựa vào kỳ vọng tăng giá trong tương lai thì việc thiếu câu chuyện tăng giá mới để biện minh cho các bước nhảy tiếp theo là thách thức. Và vì mức độ chấp nhận rộng hơn đã kết nối chặt crypto với các thị trường khác, hiệu ứng lan truyền từ cú giảm này sẽ vượt xa phạm vi ngành.

Rất khó nói chắc tương lai của một tài sản như Bitcoin. Nhiều nhà đầu tư (và nhà báo tài chính) đã thử và thất bại. Nhưng cứ nhìn vào cách các đợt tăng những năm gần đây khá rõ: Mỗi cú bứt phá đều gắn với câu chuyện lạc quan về sự chấp nhận.

Giai đoạn 2020 - 2021, các lệnh phong tỏa và nới lỏng tài khóa đi cùng việc các broker chính thống mở cửa giao dịch crypto. Từ cuối 2023, kỳ vọng ETF crypto dâng cao và đúng là SEC đã phê chuẩn đơn đầu tiên tháng 1/2024. Tháng 11 năm đó, ông Donald Trump đắc cử càng tiếp thêm lực cho Bitcoin.

Đến giờ, việc tiếp cận Bitcoin đã chẳng còn khó. Ở nhiều nơi, chỉ cần chiếc điện thoại là broker cho phép giao dịch đủ loại tài sản số. Dĩ nhiên vẫn có nhà đầu tư lớn đứng ngoài. Tháng này, người hâm mộ reo vui khi ngân hàng trung ương Séc mua 1 triệu USD Bitcoin và crypto khác, nhưng đó chỉ là giọt nước so với 171 tỷ USD dự trữ của họ. Hầu hết NHTW vẫn loại trừ tài sản số khỏi “kho dự phòng” và khó thấy họ đổi ý. Dư địa tăng khối lượng giao dịch vì thế có vẻ hạn chế.

Giá Bitcoin lên đỉnh rồi lao dốc nhanh chóng thời gian gần đây.

Cái giá của thắng lợi là nỗi đau từ một cú sập crypto giờ sẽ lan rộng hơn trước. Nhóm chịu rủi ro nhất là những người hành xử như thể chu kỳ tăng sẽ không bao giờ kết thúc, bao gồm Strategy của Michael Saylor, một công ty phần mềm nay chủ yếu là cược đòn bẩy vào Bitcoin. Doanh nghiệp này đã vay để gom khoảng 60 tỷ USD Bitcoin. Lần đầu trong hai năm, vốn hóa của Strategy thấp hơn giá trị lượng Bitcoin họ nắm, làm dấy lên nguy cơ bán tháo.

Rủi ro lớn hơn là tâm lý u ám ở crypto đổ sang các thị trường khác. Từ 2020, biến động của Bitcoin đã bớt dữ, nhưng tương quan với cổ phiếu công nghệ lại tăng mạnh. Khi quyền sở hữu Bitcoin mở rộng vượt khỏi nhóm “tín đồ cứng”, hiệu ứng lan tỏa giữa các lớp tài sản xảy ra thường hơn: Bi quan về cổ phiếu công nghệ đắt đỏ có thể làm suy yếu Bitcoin, hoặc nhà đầu tư crypto rút chạy khỏi thị trường cổ phiếu. NASDAQ 100 đã giảm gần 6% vài ngày qua, dù chưa phải cú bán tháo lớn, nhưng đáng theo dõi.

Bitcoin có lẽ đã xài gần hết những xúc tác hiển nhiên cho các cú tăng tiếp, từ việc dễ đầu tư hơn đến chắc chắn hơn về pháp lý. Nhưng vẫn còn một tin có thể giúp giá cất cánh lần nữa. Người hâm mộ thất vọng với Quỹ Dự trữ Bitcoin Chiến lược do ông Trump lập tháng 3: Đến nay đây chủ yếu là nơi chứa Bitcoin thu được từ tịch thu của lực lượng thực thi pháp luật.

Một số nhà lập pháp, trong đó có Thượng nghị sĩ Cộng hòa Cynthia Lummis, tiếng nói pro-crypto có ảnh hưởng đã ủng hộ việc mua thêm Bitcoin trên thị trường mở. Nếu giá tiếp tục giảm, những người ủng hộ có thể coi đó là cơ hội mua. Các nhân vật thân chính quyền, nhiều người trong số họ cũng đang ôm lỗ rất có thể đồng tình.

Theo: The Economist