Trong một diễn biến gây tranh cãi mạnh mẽ, Microsoft vừa khiến dư luận "dậy sóng" khi một giám đốc cấp cao của hãng đưa ra lời khuyên "tàn nhẫn" cho hàng nghìn nhân viên vừa bị sa thải. Thay vì an ủi hay hỗ trợ theo cách truyền thống, ông Matt Turnbull - giám đốc cấp cao tại bộ phận Xbox Game Studios Publishing - lại khuyên các đồng nghiệp mất việc nên tìm đến AI chatbot để xử lý cảm xúc và giảm stress.
Điều đặc biệt "mỉa mai" trong câu chuyện này là Microsoft vừa thực hiện đợt sa thải lớn nhất trong nhiều năm với khoảng 9.000 nhân viên - chủ yếu từ bộ phận Xbox Gaming - đồng thời công bố khoản đầu tư khổng lồ 80 tỷ USD cho công nghệ AI. Có nghĩa là, trong khi AI đang "cướp" việc làm của hàng nghìn người, những nạn nhân này lại được khuyên nên nhờ chính "kẻ thù" của mình để tự an ủi.
Trong bài đăng LinkedIn đã bị xóa vội vã sau khi gây phản ứng tiêu cực, ông Turnbull viết: "Đây là những thời điểm thực sự đầy thách thức, và nếu bạn đang phải đối mặt với việc sa thải hoặc thậm chí đang âm thầm chuẩn bị cho điều đó, bạn không đơn độc và không cần phải đối mặt một mình." Tuy nhiên, thay vì đề xuất tìm kiếm sự hỗ trợ từ bạn bè, gia đình hay các dịch vụ tư vấn chuyên nghiệp, ông lại gợi ý một giải pháp khá "lạnh lùng".
"Tôi biết những loại công cụ này gây ra cảm xúc mạnh mẽ ở mọi người, nhưng tôi sẽ thiếu sót nếu không cố gắng đưa ra lời khuyên tốt nhất có thể trong hoàn cảnh này," Turnbull tiếp tục. "Tôi đã thử nghiệm các cách sử dụng các công cụ AI như ChatGPT hoặc Copilot để giúp giảm tải trọng cảm xúc và nhận thức đi kèm với việc mất việc."
Đáng chú ý hơn nữa, ông Turnbull còn cung cấp những mẫu câu hỏi cụ thể để các nạn nhân sa thải có thể "tâm sự" với AI. Một trong những gợi ý điển hình là: "Tôi đang gặp hội chứng kẻ mạo danh sau khi bị sa thải. Bạn có thể giúp tôi nhìn nhận lại trải nghiệm này theo cách nhắc nhở tôi về những điều tôi giỏi không?" Ngoài ra, ông còn khuyên dùng AI để viết CV, soạn tin nhắn networking và tìm kiếm "sự rõ ràng cảm xúc cũng như tự tin".
Bài đăng đã bị xóa của ông Turnbull trên LinkedIn
Phản ứng từ cộng đồng mạng không chỉ gay gắt mà còn chứa đựng sự phẫn nộ sâu sắc. Một người dùng Twitter châm biếm: "Season mới của Severance hay điên rồ" - ám chỉ bộ phim truyền hình nổi tiếng về văn hóa công ty độc hại. Trong khi đó, một thành viên trên Reddit gaming viết: "Bất kỳ ai nói với những người bị sa thải rằng hãy nói chuyện với thuật toán chat máy tính để trị liệu đều là điên rồ."
Đặc biệt, cộng đồng game thủ tỏ ra tức giận nhất với phát ngôn này. Một người dùng X bình luận rằng phản ứng của ông Turnbull với đợt sa thải là "một trong những điều vô cảm và tàn nhẫn nhất" họ từng thấy. "Tôi hy vọng điều này cuối cùng sẽ phá tan ảo tưởng của một số người rằng Xbox không phải là 'người bạn tốt' của bạn," người này nói thêm.
Bối cảnh của sự việc càng làm tăng thêm tính mỉa mai. Đây không phải lần đầu tiên Microsoft thực hiện sa thải hàng loạt - công ty đã cắt giảm 10.000 việc làm vào năm 2023 và thêm 6.000 việc làm nữa vào đầu năm 2024. Đợt sa thải mới nhất này còn đi kèm với việc hủy bỏ nhiều dự án game đang trong quá trình phát triển. Các giám đốc điều hành giải thích rằng họ cần thích ứng với "thị trường năng động", trong đó việc tích hợp AI ngày càng được coi là ưu tiên chiến lược.
Trong khi đó, CEO Microsoft Satya Nadella và người đứng đầu Copilot Mustafa Suleyman đã quảng bá công cụ này như một "trợ lý cá nhân hóa" và "công cụ tăng năng suất". Suleyman gần đây thậm chí còn tuyên bố rằng Copilot có thể "cảm nhận ranh giới thoải mái của người dùng, chẩn đoán các vấn đề và đề xuất giải pháp."
Tuy nhiên, các chuyên gia sức khỏe tâm thần đã liên tục cảnh báo về việc định vị các chatbot đa năng như một sự thay thế cho liệu pháp tâm lý thực sự. Họ lo ngại về các vấn đề quyền riêng tư dữ liệu, thông tin sai lệch và nguy cơ người dùng phụ thuộc quá mức vào AI "vô cảm" cho những vấn đề phức tạp của con người.
Việc Turnbull nhanh chóng xóa bài đăng sau khi nhận được phản ứng tiêu cực cho thấy ngay cả bản thân ông cũng nhận ra lời khuyên của mình đã không phù hợp. Điều này phản ánh một thực tế đáng buồn về sự tách biệt giữa các giám đốc công nghệ và những nhân viên thực tế bị ảnh hưởng bởi các quyết định của họ.
Câu chuyện này đặt ra những câu hỏi sâu sắc về đạo đức trong thời đại AI. Khi công nghệ đang thay thế con người trong nhiều lĩnh vực, liệu việc sử dụng chính công nghệ đó để "chữa lành" những tổn thương mà nó gây ra có phải là giải pháp phù hợp? Hay đây chỉ là một cách để các công ty công nghệ trốn tránh trách nhiệm đạo đức của mình đối với những người lao động bị ảnh hưởng?
Sự việc tại Microsoft cho thấy rằng trong cuộc cách mạng AI, chúng ta không chỉ cần quan tâm đến khả năng kỹ thuật mà còn phải đặt yếu tố con người lên hàng đầu. Bởi lẽ, dù AI có thông minh đến đâu, nó cũng không thể thay thế được sự đồng cảm và hỗ trợ chân thành từ những con người thực sự.
(Tổng hợp)
